بورهان شێخ رەئوف: جەنگی سێیەمی جیهان روو دەدات؟
كە سەیری هەندێك لە رۆژنامە دیار و بەناوبانگەكانی جیهان دەكەیت، هەست بە مەترسییەكی گەورە دەكەیت، بەتایبەتی كە باس لە بەرپابوونی جەنگی سێیەمی جیهان دەكەن، كە مایەی نیگەرانییە و مەترسی بۆ سەر دۆخی ئاشتی و سەقامگیریی جیهان دروست دەكات.
رۆژنامەی تەلەگرافی بەریتانی لە وتارێكدا نووسیوویەتی: «كات بەسەرچووە بۆ بەرگرتن لە هەڵگیرسانی جەنگی سێیەمی جیهان» و سێ سیناریۆی خستۆتەڕوو:
سیناریۆكانی بەرپابوونی جەنگ
1- سیناریۆی یەكەم/ ئێران باس لەوە دەكات كە بۆمبی ئەتۆمی پێشخستووە و هەڕەشەی ئەوە دەكات، ئەگەر ئیسرائیل پەلاماری بدات، ئەوا بەرپەرچی دەداتەوە لەڕێگەی هاوپەیمانەكانی لە میحوەری بەرگری لە ناوچەكە و بەڕەڤانی لە خۆی دەكات، ئەمریكاش هەڕەشەی ئەوە دەكات كە هێزی هێناوەتە ناوچەكە و بەرگریی لە ئیسرائیل دەكات، لە هەمانكاتیشدا روسیا و چین و كۆریای باكووریش پشتیوانی لە ئێران دەكەن.
2- سیناریۆی دووەم/ بێئومێدبوونی چینە لە دۆخی دوورگەی تایوان، كە چین بە بەشێك لە وڵاتەكەی خۆی دەزانێت و لە هەوڵی ئەوەدایە، بە بەكارهێنانی هێز بێگەڕێنێتەوە دەستی خۆی، هەرچەندە ئێستا ئەمریكا سەرقاڵە بە هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی و كێشەی ناوخۆییەوە، بەڵام چین بیر لەوە دەكاتەوە لە نزیكترین وادەدا و بەخێرایی دەست بەسەر تایواندا بگرێت، لەو باوەڕەشدایە سەركەوتنێكی خێرا بەدەستدەهێنێـت و بەر لە دەستوەردانی لایەنەكانی تر دەگرێت، هەرچەندە ژاپۆن بەوردی و لەنزیكەوە چاودێریی دۆخەكە دەكات و دەپرسێت: ئایا پێویستە دەستوەردان بكات؟ نەتەوە یەكگرتووەكانیش لۆمە و سەركۆنەی هەڵسوكەتەكانی چین دەكات، چینیش هەموو ئەوانە رەتدەكاتەوە، ئەمریكاش هەوڵی ئەكتیڤكردنی پلانی كتوپڕ دەدات بۆ دەربازكردنی تایوان، روسیا و كۆریای باكووریش پشتیوانی لە چین دەكەن.
فلادیمێر پۆتینی سەرۆكی روسیای فیدراڵیش هەڕەشەی كردووە، ئەگەر مەترسی بۆسەر وڵاتەكەی دروست بێت، ئەوا پەنا بۆ چەكی ئەتۆمی دەبات
سیناریۆیەكی جیاواز
3- سیناریۆی سێیەم تەواو جیاوازە لەوانەی پێشوو، چونكە هیچ كام لەو لایەنانە لەوەناچێت حەزیان لەسەركێشی بە جەنگێکی راشكاو و رووبەڕوو بێت، بەڵكو ئەگەری ئەوە هەیە یەكێك لەو لایەنانە هەوڵی ئەوە بدات، لە رێگەی مانگە دەستكردەكانەوە بەبێ هۆشداری و ئاگاداركردنەوە سیستمی پەیوەندییەكانی لایەنی بەرامبەر لە ناوبەرێت، بەمەش زیانی زۆر یان تەواو بە توانا سەربازی و ئابوورییەكانی لایەنی بەرامبەر دەگەیەنێت.
هەڕەشەكانی پوتین
جگە لەوانەش فلادیمێر پوتینی سەرۆكی روسیای فیدراڵیش هەڕەشەی كردووە، ئەگەر مەترسی بۆسەر وڵاتەكەی دروست بێت، ئەوا پەنا بۆ چەكی ئەتۆمی دەبات.
رۆژنامەی ئێكس پرێسی بەریتانیش، هەمان مەترسی دووبارە كردۆتەوە و باسی لە ئاماژەكانی پوتین بۆ بەكارهێنانی چەكی ئەتۆمی و لێدوانی هاكان فیدانی وەزیری دەرەوەی توركیای كردووە، دەربارەی جەنگی ئۆكرانیا كە تێیدا وتووێتی، ئەو جەنگە بۆی هەیە فراوان ببێت و پەل بكێشێت بۆ بەكارهێنانی چەكی ئەتۆمی ئەگەر كیێڤ و مۆسكۆ نەگەنە رێكەوتن.
هەرچەند ئەوانە تەنها رای نووسەری ئەو بابەتانەن، بەڵام دۆخی ئێستا هاوشێوەی ساڵانی 1914 و 1939 یە كە هەردوو جەنگی یەكەم و دووەمی جیهانی تێدا هەڵگیرسا.
