كەمال محەمەد: هێرشەكانی توركیا و كۆنسێپتی شەڕ.
ڕەوانەكردنی هێز و چڕكردنەوەی بۆردومانەكانی سەر هەرێمی كوردستان، توركیایە كە مەبەستێتی كۆنسێپتی هێرشكردن بۆسەر كوردان لە پلانیدا بێت، لەهەر كوێی ئەم هەسارەی زەوییەدابێت. بۆیە ئەوەی ئێستا لە باشور ئەیكات میلیتاریزەكردنی كوردەكانە لەدەرەوەی سەردەم مانەوەیاندا، بۆ ئەوەی زیاتر كوردان بگەڕێنێتەوە بۆ لاپەرەكانی مێژوو. ئەوەی توركیا مەبەستێتی خزاندنی كوردانە بۆ نێو هێڵی دۆراندن و دۆراندنی كوردەكان و دەرنەهێنانیانە لەكۆنسێپتی شەڕەوە،كە دواجار هەر ئەو هێڵی لەناوبردنەیە كە بەبنەمای وەردەگرێ بۆ جێبەجێكردنی هەژمونی زیاتری خۆی لە ناوچەكە و كوردستاندا.
ئێستای هەرێمەكە بەگوێرە ئەركپێدان و پێویستی پاراستنی پێویستی بە خەباتێكی تایبەت و خۆڵقكارانە هەیە بۆئەوەی هێزی پێویست لەدەوری خۆی كۆ بكاتەوە، بەم پێیەی واقعی ئێستای كوردستان كە ڕوبەروی مەترسییەكی گەورە بۆتەوە كە جەنگە، جەنگێك كە شكستی نیشتمانی و نەتەوەیی و جوگرافیای لەدواوەیە بۆ كوردەكان خۆیان لەلایەك و تۆكمەترو پتەوكردنی هەژمون و پیلانی داگیركەران لەلایەكی دیكەوە. چونكە لە مێژە هەست بەوەكراوە كە وڵاتانی ناوچەكە و بەتایبەت توركیا پێیان ئاسان نەبوە قبوڵی ئەوە بكەن كە كوردان لەنێو خاكێكی هێژای ئاشتی خوازی و جوانی و هەستیاردا بژین، ئاشكرایە كێشەو مەترسییەكی گەورەی جەنگ لەئارادایە، ئەوەی جێگای داخە ئەو گەلەی كە هەزاران ساڵە لەسەر ئەم خاكە ئەژین و بەكورد ناوئەبرێن واخەریكە كاروانی دیموكراتیانەو بەرخودانیان بەرەو كەناڵە چەوتەكانی ئەو دەوڵەتانە ئەگوازنەوە كە هەمیشە ڕێگایان لەپێش لەدەستدانی ناوەڕۆكی كورد و كوردستان كردۆتەوە، ئێستای هەرێمی باشور بەرەو ناوەندێكی گێژاو و شەڕ هەنگاوی پێ ئەنرێ بەجۆرێك كە پاراستن و بەرگری كردن لێی پێویستی بە خاوەندارێتیەكی راست و لەهەمان كاتیشدا پێگەیشتن و تێگەیشتنی هاوڵاتییەكی ئازادەوە هەیە، چونكە ئەگەر هوشیاری بكرێتە ڕێكخستن ئەوا دەبنە هێزێكی كاریگەر، هێزیش ڕێگا لە پێش ئازادی ئەكاتەوە كە بتوانێ خاكەكەی و گەلەكەی بەرامبەر هەمو جۆرە دەسپۆت و داگیركارییەك بپارێزێ.
پێویستی بەسنورداركردن و بەرتەسك هێشتنەوەی شەڕ پێشخستن و پاراستنی ئاسایشی هەرێم و هاوزمانە كوردەكان و كردنەوەی ڕێگای دیموكراتیزەبون و زمانی دیالۆگ و لێكتێگەشتنە، هەروەها بەسنورداركردنە هەوڵێكە بۆ هەڵگرتن و پوچەڵكردنەوەی ئەو كۆسپ و پیلانانەیە كە لەلایەن لایەنێكەوە هەوڵی بۆ بدرێت كە بە زەبر و فشاری دەوڵەتێك دۆگمایی بۆ بكات.
ئەوەی گرنگە هێزەكانی دیكەی پێكهێنەری حكومەت و هێزە ئۆپۆزسیۆنەكان و رێكخراوەكان و شەقامی كوردییە،كە دەشێ هەڵوێستێكی بەپرەنسیبانەیان هەبێت و تەواوی ناوەند و دەوروبەرە پەیوەندیدارەكانی لێ ئاگادار بكەنەوە، لەمەبەدەر هەر پاڵپشتییەك لەگەڵ لایەنی شەڕخواز و تەنانەت هەر بێ دەنگییەكیش دواجار ناتوانرێت خۆیان لەو بەرپرسیارێتییە مێژووی و ئەخلاقییە بسڕنەوە، بۆیە ئەوەی گرنگە لە هەلومەرجە مێژووییەكانی ئەمڕۆمان و لە دەروازەی گۆڕانكاری و مەترسییەكان بۆسەر گەلەكەمان هەڵوێستێكی بەپرەنسیبانەیە، چونكە ئەمە شەڕی كەرامەت و شەرەفمەندی گەل و خاكێكە كەلە ئەنجامی رەنج و زەحمەتییەكی زۆرەوە بەدەست هاتوەو دێت، تا بیسەلمێنین هێزی گەیشتن بە كۆتاییەكی شەرەفمەندی و سەرفرازانە نیشان بدەن بۆ هەمو جیهان.
بەرپرسیارێتی مێژووی لە ئەستۆی هێزی پێشمەرگەو ئاساییشی هەرێمە و پێویستە بە باشی ئەركی خۆیان بناسن و بە گوێرەی ئەوە هەنگاو بنێژن و لە ئەگەری هەر شەرێكی چاوەروان كراویشدا دیسان ئەو رێساو فەرمانانەی لەشەڕدا پێویستە گوێڕایەڵ و جێبەجێكاری بن كامانەن كەلەم شەرەدا دەیكەن؟ ئایا پێكەوە ژیانی مێژووی گەلەكەمانە لە ڕێگەی پرەنسبە هاوچەرخەكانی دیموكراتی و ئازادی و نەتەوەییەوە تاوەكو ئامادەی هەموجۆرە فیداكارییەك بن، یان بە پێچەوانەوە؟.
بێ دەنگی شەقام و لایەنە سیاسییەكان لەم سەردەمی مۆدێرنێتەیەدا ڕۆڵێكی زۆر خراپ ئەبینێت یاخود ڕۆڵێكی زۆر خراپیان پێ دراوە كاتێك ئەبینرێت قەوارەكە دەخرێتە نێو جەنگێكەوە كە ڕەنگە دواجار بەرهەمێكی مەترسیداری ئەندازیارێتی مۆدێرنێتەو دابەشكاری تازەی نەخشەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستی لێ بەرهەم بهێنرێت، ڕوونە كە بەر لە هەمو شتێك بێ ئیرادەیی و كەموكوڕی كەسێتی و لایەنەكان زادەی ڕۆڵێكی نێگەتیڤە لەگەیشتن بە دۆخێكی سەخت.
لەشكركێشی توركیای هێزی دینامیزمی سەرمایەداری بۆسەر هەرێم لەبەرپاكردنی شەڕێكی بچوك كردنەوەی نەتەوەی كوردان لەسەرتاسەری ناوچەكە دو دڵ نەبووە و هێندەی دیكەش پەیوەندی بە ئامانجە سیاسی و ئابوری و ئایدۆلۆژییەكانی خۆیەوە هەیە، لە ڕیفۆرمی ڕۆژهەڵاتی ناویندا لەشكركێشی توركیا لە ئێستا جیاوازە و كۆمەڵێك ئامانج و پرۆژەی لە پشتە. چون دەوڵەتی عێراقیش بەگوێرەی پێویست بۆ وەڵامدانەوەی ئەم قۆناغەی لەشكركێشی توركیا بێ دەنگن، هەرچەندە هەرێم و بەرژەوەندییەكانی بكەونە مەترسییەوە دواجار بێ دەنگی دور نییە بە باشە ئەرێكرابێت بۆ توركیا!
كورد و كوردستانێكی نكوڵیلێكراو بەردەوام بە واتای مەترسی و كێشەو سەرهەڵدان بوە بۆ سیاسەتی توركیاو هەردەم نەیویستوە قورسایی سیاسی و جوگرافی خۆی بسەلمێنێت و دەستكەوتی لێ بەدەست بهێنرێ، بۆیە لە ڕێگەی شەڕەوە ئەیەوێت ناوچەكە دوچاری دواكەوتویی گەل و دەسەڵات ببێت. بەڵام سەرەڕای هەمو ئەوانە بەكارهێنانی مافی بەرگری كردن ئەركێكی ئاكاری و سیاسی و مێژووییە لایەنەكانە و دبێت هوشیار بن و كۆتایی بە كارتی بەكارهێنانی كورد بەرامبەر بە كورد بهێنن.
