سەرکۆ یونس: ووردە سەرنج، لەسەر بڕیاری ڕاگرتنی هەندێ لەباجەکان.

سەرکۆ یونس

ئەرک نەبێت، کلیک بکەرە سەر سمبولی فەیسبووک، ئەم بابەتە بنێرە سەر بەشەکەت

حکومەتی ھەرێمی کوردستان، باجی لەسەر چەندین شوێن هەڵگرتووە، بەمانایەکی تر ڕاگرتووە، لەوانە چێشتخانە و نانەواخانەو سەمونخانە و ئوتێلەکان. بەگوێرەی ڕاگەیاندراوەکەی حکومەتی ھەرێم، ئامانج لەم ڕاگرتنە سووککرکردنی باری سەرشانی پیشەوەران و خاوەن چێشتخانەو میوانخانەکانە. بریارەکە، ڕێژەی 10% باجی سەر فرۆشی چێشتخانەو ئوتێل و نانەواخانەکانە و هەروەها، ڕێژەی 5% باجی سەر نەخۆشخانە و نۆرینگەتایبەتەکان.
گومانی تێدا نی یە، ئەم جۆرە بڕیارانە گرنگن و تایبەتن، بەتایبەتی هێشتا بارودۆخی دارایی و ئابوری هەرێمی كوردستان شڵۆق و ناجێگیرە، داهاتی تاکەکەس و بودجەی خێزانەکانیش لەئاستێکی نزمدایە.
ئەم هەوڵە بەناڕاستەوخۆ کاریگەری دەبێت لەسەر بوژانەوە و جموجوڵی بازاڕ، پێشتر ئەم ڕێژەیە لەسەر شانی کریاران و بەکاربەران دەوەستا. بەشێوەیەکی ئاسایی بڕیاری ڕاگرتنی ئەم جۆرە باجانە، تاڕادەیەک بازاڕی کار دەجوڵێنێت، بەو پێیەی داهاتی خاوەنکاران تاڕادەیەک زیاد دەبێت، ئەمە هانی خاوەنکاران دەدات، پلان و نەخشەی بوژانەوە و فراوانکردنی پرۆژەو ئیشوکارەکانیان بخەنەگەڕ و هەلی کار هەرچەندە کەمیش بێت دەرەخسێنێت. بەشێوەیەکی شاراوە، لەبەرئەوەی هەرێمی كوردستان، لەبەردەم هەڵبژاردنی پەرلەمانیدایە، پێ دەچێت ئامانجی حکومەت و لایەنەپێکهێنەرەکانی ئەم کابینەیە، ڕاکێشانی دەنگی دەنگدەران و هاونیشتیمانیانی هەرێم بێت، بەئامانجی سیاسی.
ئەوەی جێگەی سەرنجە، بەدڵنییایەوە هێشتا خۆدزینەوە لەباج دیاردەیەکی بەرچاوە و بنبڕنەکراوە چ بە ڕێگای یاسایی و چ بە شاردنەوەی موڵک و ماڵ و زەویوزار لە لیژنەکانی خەمڵاندنی بەڕێوەبەرایەتیەکانی باجی دەرامەت.
بەگوێرەی ڕاگەیاندراوەکەی حکومەتی ھەرێم، ئەم ڕاگرتنە بەردەوام دەبێت، تا یەککلایکردنەوەی ڕێکارەکانی وەرگرتنی باج لەدامودەزگا فیدراڵییەکان و هەموارکردنەوەی یاساکە، کەواتە بڕیارەکە کاتییە و پێشتر بەڕێنمایی وەرگیراوە.
ئەوەی گرنگترو لەپێشترە، پێویستە حکومەتی ھەرێم، بەشێوەیەکی تەواو باری سەرشانی سەرجەم هاونیشتیمانیان سووکتر بکات، چونکە بارودۆخی بازاڕ خراپەو و ڕێژەی بێکاری بەرزە و کێشەو گرفتەئابوری و داراییەکان هێشتا زۆریان بەچارەسەرنەکراوی ماوەنەتەوە.
لەگەڵ ئەوەشدا، پێویستە لەسەر خاوەنکارو و میوانخانەکان و چێشتخانە و تەنانەت نانەواخانە و سەمونخانەکان، نرخەکانیان داببەزێنن، چونکە لەماوەی دوو سێ ساڵی ڕابردودا، نرخی زۆربەی خزمەتگوزاری و نان و سەموون و نەشتەرگەری لەنەخۆشخانەتایبەتەکانی هەرێمدا زیاد کرا بوو، بەبیانوی زیادبوونی باجەوە.
لەلایەکی ترەوە، پێویستە لیژنەکانی قائیمقامییەتەکان و بەڕێوەبەرایەتی چاودێری بازرگانی لەشاروشارۆچکەکانی هەرێمدا، هەروەها وەزارەت و دەستەپەیوەندیدارەکانی وەک ( گەشتوگوزارو بازرگانی) چاودێری نرخ و کواڵێتی خزمەتگوزاری و بەرهەمی ناوخۆ(نان و سەموون) بکەن بەبەردەوامی لەپێناو خزمەتکردن بەهاونیشتیمانیان.

* ئابوریناس