سەرکەوتی جیهاز و بەختیار نامیق: ڕێگایەکی تری خەباتکردن ، دیوی شاراوەی هاتنی پزیشکیان.
بە گشتی ئەو نەتەوە و گەلانەی لە قۆناغەکانی مێژوو دواکەوتون و نەیانتوانیوە جوگرافیا و دەوڵەتی سەربەخۆیان هەبێت، یان بە هۆی بەرکەوتنیان بە دەوڵەتە داگیرکارە بەهێزەکانەوە دووبارە نەیانتوانیوە ببنە دەوڵەت، ئەوا دوای هەمو قۆناغ و جەنگەکان لە ئێستادا هەر جۆرێک لەو خەباتانەی پێشتر پشتی پێ بەستراوە بە تایبەت خەباتی چەکداری سەرکەوتو نابێت، ئەگەر چی هەندێ دەستکەوتی بچوکی هەبێت، چونکە وڵاتە داگیرکارەکان خاوەنی تەکنەلۆجیای سەربازی و هێزێکی سەربازی گەورەن کە نابەرابەری دروست دەکات، زۆرن ئەو نەتەوانەی لەناو نەتەوە باڵادەستەکان و دەوڵەتەکاندا تواونەتەوە یان بە گوشار ناچار کراون لەسەر خاکی خۆیان سەر بە دەوڵەتی نەتەوەیەکی تر بن، ئەوەی دەتوانێ کار بۆ مافەکانی نەتەوەکانی تر بکات لەناو دەوڵەتی نەتەوەیەکی تردا خەباتی چەکداری نیە، بەڵکو دوو ڕێگا هەیە دەتوانرێت کاری لەسەر بکرێت ( پێگەی ناو دەستەڵات لە دەوڵەتدا + فەرهەنگی و کەلتووری ) لە ئێستادا بۆ کورد لەهەر چوار پارچەکەدا باشترین ڕێگەی خەبات چونە ناو کایەکانی دەستەڵاتی ناوەندە و داگیرکردنی پێگە سەرەکییەکان و جومگەکانی دەستەڵاتە لە چوارچێوەی دەوڵەتی نەتەوەکان و پێکەوە ژیانی نەتەوەکان لە چوارچێوەی دەوڵەت، لێرەوە دەتوانرێ کار لەسەر کاڵبونەوەی دەوڵەتی نەتەوەی سەردەست بکرێ و بەهێزبونی دەوڵەتی نەتەوەکان و مافی گشتی کەمینەکان و نەتەوەکان و فەرهەنگەکان، لەم ڕێگەیەوە کورد دەتوانێ لە ناوەندی هەر یەکێ لەو چوار دەوڵەتە وەک خەباتێکی سەردەمیانە و نوێ کار بکات بە تایبەت دوای عێراق لە ئێستای سوریادا زەمینە لەبارە، بۆ تورکیا و ئێرانیش کاربکرێت کورد بچێتە پێگە بەهێزەکانی سوپا و هەر چوار دەستەڵاتەکەوە.
لە عێراقدا کورد دوای سەدام و لە دەستوری عێراقی نوێدا زۆر مافی دابینکراوە، بەڵام بە هۆی باڵادەستی وڵاتانی زلهێزی ناوچەییەوە وەک پێویستی خۆی نیە و کوردستان لەسەر نەخشەی بەرژەوەندی وڵاتاندا دابەش بوەتە سەر دوو نەخشەی بەرژەوەندی دوو وڵاتی زلهێزی تورکیا و ئێران، خۆ ئەگەر لە ئێستادا کورد لە هەرێمەکەی خۆیدا درێژکراوەی دوو ئەجێندا بێت و بە مێژویەکی پڕ خوێنی براکوژی تێپەڕی بێت و دوو ئیدارەی و دوو زۆنی هەبێت نەتوانێ ببێت بە یەک پاکجێت ئەوا بۆ چارەسەرکردنی ئەم دۆخە پەرتەوازەییە پێویستی بە ڕێگای سەردەمیانە و خەباتی تر و ڕێگای تر هەیە ئەویش پێگەی دەستەڵاتە لە ناوەنددا، ئەمەش نەک بۆ باشور بەڵکو بۆ ڕۆژئاوا و باکور و ڕۆژهەڵاتیش زۆر گرنگە.
ئەوەی دەتوانرێ زیاتر کاری لەسەر بکرێت ئێرانە پێش تورکیا و سوریاش بەرەو ئاستێکی باش دەڕوا دوای زیندوبونەوەی بەشار و لێدوانەکەی لاڤرۆڤ، تورک خەباتی مەدەنی تر و شۆڕشی درێژخایەن تر و نەفەسی درێژتری پێویستە چونکە تورک لە قۆناغی نەژاد پەرستی و فاشستیدایە، ئێران دوای شۆڕشی سپی ( ژن، ژیان، ئازادی) بۆ کورد زۆر لەبارە کە بە پلان وەک ئازەرییەکان لە وڵاتێکی فرە نەتەوەیدا هەردوو ڕێگەکە (فەرهەنگی و کەلتوری + چونە جومگەکانی دەستەڵات ) بەکار بهێنێ کار بۆ چونە ناو پێگەی گرنگی سوپا و دەستەڵاتەکان بکات.
هاتنی پزیشکیان ڕاستە درێژکراوەی پلان و ستراتیژی ئێرانی دەبێت، بەڵام بە هەمان ئاراستە بۆ کورد وەرچەرخانێکی پلەبەندی باشە، ئەگەر چی پزیشکان لەبەر نەبونی یەک گوتاری و یەک ئیدارەیی و یەک ماڵی دەبو کۆمەڵێک سەردان وەک دوو میرنشین بکات، کە ئەمەش دیسانەوە نەخشەی دابەشکاری ئێران و تورکیایە و کوردیش خۆی ناتوانی ئەم بازنەیە تێپەڕێنێ ، بەڵام لە پەنایدا پێگەکەی پزیشکیان بۆ کورد گرنگە وەک ڕێگایەکی تری خەبات، دەکرێ وەک هەنگاوی یەکەم و پلەبەندی سەرەتایەکی باش بێت بۆ بۆنی کورد لە پێگەی وڵاتانی ناوچەدا کە کوردی تێدایە و خاک و مێژوو زمانی خۆیەتی ، ئەم سەرەتایە و ئاخاوتن بە زمانی کوردی ئەگەرچی سۆزداریش بێت و سەرتایترین مافیش بێت سەرەتای ڕێگایەکی باشە بۆ گەورەتر و مافە دەستورییەکان.
