نەوزادی موھەندیس: پڕۆسەی ئاشتی لە تورکیا لە نێوان ڕاستگۆیی و فێڵ و فریوداندا.

نەوزادی موهەندیس

کلیک بکەرە سەر وێنەی نوسەر دەگەیت بە ئەرشیڤەکەی

ئەرک نەبێت، کلیک بکەرە سەر سمبولی فەیسبووک، ئەم بابەتە بنێرە سەر بەشەکەت

لە 29. 10. 2024 دا یادی 101 ساڵەی دامەزراندنی کۆماری تورکیای نوێ دەکرێتەوە، ئەوەی جێگەی سەرسوڕمانە کە لەو یادەدا و دوای 101 ساڵ سەرانی توندڕەو و دەمارگیر و تۆرانی و فاشیەتی تورک ھەستاون بە نمایشێکی سیاسی و لەچوارچێوەی دەسپێشخەریەکی ئاشتیانە بۆ کوردانی باکوری کوردستان، بەناوی پێکەوەژیانی ئاشتیانەی نێوان کورد و تورک و بە کوردان دەڵێن؛ برا و داوای ڕاوەستانی کورد و تورک دەکەن بە یەکەوە و بەیەک ڕیز دژی توندوتیژی و تێڕۆر و دەڵێن؛ باچیدی خوێنی ڕۆڵەکانی یەکتر بەدەستی ئەویتر نەڕژێت و پێکەوە لە کۆماری تورکیا وەک یەک نەتەوە بژین بە ئاشتی و ئەو خەرجی و خوێنەی دەیڕێژین دژ بەیەکتری با بیدەینە ئاوەدانی و گەشەو پێشکەوتنی وڵات. ئەم وتانە لە کۆبونەوەی ڕێکەوتی 22/ ئۆکتۆبەردا لەلایەن دەوڵەت باخچەلی 76 ساڵە و سەرۆکی پارتی نەتەوەیی توندڕەوی تورکیا (مەھەپە) وە بڵاوکرایەوە لە کۆبونەوەی لیستەکەیان لە پەڕلەمانی تورکیادا و کە ھاوکار و ھاوپەیمانی چەندین ساڵەی ئەردۆگان و ئاکاپەی دەسەڵاتدارە لە تورکیادا.
ئەم دەستپێشخەریە و لەم کات و ساتەدا و لەلایەن کەسێکەوە کە توندڕەوترین تورک بوە دژ بە ماف و مەسەلەی کورد لە تورکیادا و لەھەر چوار پارچەکەی کوردستانیشدا،لەلایەک جێگەی تێڕامان و ھەڵوێستەکردنە لەسەری و لەلایەکیش جێگەی مەترسی و دوودڵیە، چونکە ھیچ کات کورد بڕواو متمانەی بە گفت و کرداری تورکان نیە بەتایبەتیش باخچەلی و پارتەکەی کە داڕێژراون لەسەر بناغەی دژایەتی کورد و ھەموو کەمینەکانی تر لە تورکیادا.
بۆیە گەرەکە بزانین ئەم دەستپێشخەریە بەناو ئاشتی و ئاشتبونەوەی تورکان، ھەر بەڕاست و ڕاستگۆییانە؟ یانیش تەنھا بۆ موزایەدەی سیاسی ناوخۆی پارتەکانی تورکیایە؟ یانیش بۆ فێڵ و فریودانی کوردانە؟ یان بەھۆی ئاڵنگاری و مەترسیەکانی سەر ئایندەی تورکیا لەناوچەی ڕۆژھەڵاتی ناویندایە؟یانیش بۆ خۆدزینەوەیە لە شکستە سیاسی و ئابوری و سەربازیەکانی ئاکاپە و ئەردۆگان لەماوەی 22 ساڵی ڕابووردودا؟ و دەیان پرسیاری تریش.
ئەوەی ئاشکرایە ئەم دەستپێشخەریەی تورکان و بەتایبەتی باخچەلی و ئەردۆگانی ھاوپەیمانی یەکتری لەم کات و ساتە ھەستیار و ناسکە و مەترسیدارەی کە ناوچەی ڕۆژھەڵاتی ناوینی پیادا تێپەڕدەبێت لە سایەی شەڕ و جەنگ و ململانێ نەبڕاوەکانی ئیسڕائیل و عەرەبەکان لەلایەک و دواتریش وڵاتانی لوبنان و سوریا و عێراق و یەمەن و ھەموانیشیان بە ڕابەرایەتی ئێرانی ئیسلامی و بەناوی بەرەی مقاوەمەتی ئیسلامیەوە و دوور لە ھەڵوێستێکی گەرموگوڕی عەرەبی سونەوە،ناوچەکە کەوتۆتە بەردەم ھەڕەشەی گۆڕانکاری لە جوگرافیا و بەرژەوەندی و نەخشەکانیدا، ھەربۆیە ئەوەی دەخوێنرێتەوە ئەوەیە کە ئەردۆگان و باخچەلی وەک دوو کەسایەتی تۆرانی و فەشیەتی تورکی مێژوویی و خاوەنی سیاسەتی قڕکردنی کوردان و گروپی توندڕەوی گورگە بۆرەکان گەرەکیانە لەلایەک ڕیزی ناوخۆی تورکیا و بەتایبەتیش لەگەڵ کورددا یەکبخەنەوە و بەرەی ناوخۆییان پتەو و بەھێزبکەنەوە لەکاتێکدا و لە ئێستادا کوردانی باکور (دەم پارتی) نزیکن لەبەرەی ئۆپۆزسیۆن بەڕابەرایەتی پارتی کۆماری تورکیا (جەھەپە) و گەرەکیانە دووری بخەنەوە و دواتریش پێکەوە بەنیازن کە ھەمواری دەستوری تورکیا بکەنەوە لە بەرژەوەندی ڕێگەپێدان بە ئاردۆگان بۆ خۆھەڵبژاردنەوەی بۆ دوو خولی تر بۆ سەرۆکی تورکیا و بەردەوامبوونی دەسەڵاتی ئاکاپە و مەھەپە بۆ 10ساڵی ئایندە. ھەربۆیە لەبەر ئەم نیەت و ھەنگاو و مەبەستە شاراوانەی ئاکاپە و مەھەپە پڕۆسەی ئاشتبونەوە گومان و تێڕامان و نیشانەی پرسیاری لەسەر دروست دەبێت لەلایەن کوردانەوە،چونکە بەپلەی یەکەم تەنھا بەرژەوەندی خۆیان و مانەوەیان لەدەسەڵاتدایە نەک داننان بە مافە ڕەواکانی کوردان و گەڕاندنەوە بۆ سیاسەتێکی حەکیمانەی مرۆڤدۆستانە بەرامبەر بە کوردان کە نزیکەی 100ساڵە بە ئاگر و ئاسن کوشت و بڕی کوردان و گەلانی ناوچەکەش دەکەن.
کەواتە ئەم نیەتە بە ڕوکار شیرین و ڕاستگۆیانەیە لەلایەن مەھەپە و ئاکاپەوە،بەڵام لە ژێرەوە نیەتێکی فرت و فێڵ و تەپکەنانەوەی تیادا دژ بەکوردان و فریودانی لێدەوخێنرێتەوە و گەرەکیانە کە لەم قۆناغەدا مەسەلەی کورد لەھەر چوار پارچەکەی کوردستاندا بۆتە مەسەلەیەکی گەورە و گرنگی نێودەوڵەتی لەبارببەن و بیگێڕنەوە بۆ دواوە بۆ دەیان ساڵی تر.
بەھەمان شێوە بریتیە لە موزایەدەی سیاسی نێوان مەھەپە و ئاکاپە لەلایەک و جەھەپە و ھەموو ھێزە ئۆپۆزسیۆنەکانی تر لەلایەکی ترەوە.ئەگینا ئەمە چ لۆژیک و مرۆڤدۆستانەیەکی تورکانە کە ھەموان پێکەوە و لەیەک کاتدا بونەتە پارێزەری کوردان و داوای دامەزراندنی دەوڵەتی کوردی و بە ئاشتی پێکەوە ژیان دەکەن و کوردان بەبرا ناودەبەن.
ئەمە چ دووفاقیەکی سیاسیە کە باخچەلی کە دەیان جار ئاپۆ و پەکەکەی بە تیرۆریست ناوزەد دەکرد و داوای لە سێدارەدانی دەکرد کەچی ئێستا بۆتە فریشتە و پەیامبەری ئاشتی و ھەربۆخۆی دەڵێت؛ بابەتی ئاشتی نە لە ئەدرنەیە و نە لە قەندیلە و تەنھا لە ئیمڕاڵیە و دەکرێت یاسایەک دەربکرێت و ئەو کەسەی کە گیراوە لە ئیمیڕاڵی بێتە پەڕلەمان و داوای ئاشتی بکات و شەڕ ڕابگرێت و چەکەکان بێدەنگ بکات. باخچەلی لەگەڵ ئەم دەستپێشخەریەدا بەبەردەوام جەخت لەسەر بنەبڕکردنی تیرۆر و تیرۆریستان دەکاتەوە لە وتەکەیەدا کە ئاشکراشە تەنھا مەبەست لێی کوردان و پارتە شۆڕشگێڕانەکەیەتی.
بەدڵنیایی ئەم ھەنگاوەی تورکان لە ئەنجامی شکستی سیاسەت و ئابوری و ئەمنی ئاکاپە و ئەردۆگانەوە ھاتوە و بەتایبەتیش بەرامبەر ھێزی گەریلای کوردان و شەڕە بەردەوامەکانی و مانەوەیان بە بەھێزی بۆ ماوەی 25 ساڵی ڕێک دوور لە سەرۆکایەتی ئۆجەلانی بەندکراو لەساڵی 1999وە.
لەلایەکی تریشەوە ئەم ھەنگاوەی تورکان لەبەر ھەڕەشە و مەترسیە گەورەکانی ئیسڕائیل و ئەمریکا و ئەوروپیەکانە دژ بەتورکیا و سیاسەتە فراوانخوازیەکانی بۆ ناوچەکە و دژ بە سیاسەتە دووڕووەکانی ئەردۆگانە لەگەڵیاندا بەپشتگیری و ڕووکردنە ڕوسیا و ڕۆژھەڵات و ئەندامێتی لە ڕێکخراوی بریکسدا و پاڵپشتی لەجەنگی ئۆکرایندا دژ بە ڕوسیا.
ھەموو ئەم ھۆکارانە پاڵنەری ڕاستەقینەی دەستپێشخەریەکەی تورکانن بۆ کورد، بۆیە ھێندەی ڕق و قین و فرت و فێڵ و فریودانی لێدەخوێنرێتەوە نیوھێندە ڕاستگۆیی و ھەڵوێستێکی ژیرانە و حەکیمانە و مرۆڤدۆستانە و ئاشتیانەی لێناخوێنرێتەوە.
بەڵام لەگەڵ ھەموو ئەوانەشدا گەرەکە کوردیش ئەم دەستپێشخەریە وەک کارێکی دیپلۆماسی و دەروازیەک بۆ گفتوگۆی ئاشتیانە بقۆزێتەوە و بەسەر سیاسەت و ھەڵوێست و کار و گوتاری خۆیدا بچێتەوە چ وەک بوونی لە پەڕلەمانی تورکیادا و خەباتی ئاشتیانە و جەماوەری و پەڕلەمانی (دەم پارتی) و چ وەک خەباتی شاخ و گەریلایی (پەکەکە)، بۆیە گرنگە بەوردی و بە دید و تێڕوانینێکی نوێی سەردەمیانە کە قۆناغەکە دەیخوازێت بەرەوپیری ئەم ھەنگاوە بچن. لەلایەک بۆ سەلماندنی نیازپاکی کوردان بۆ ئاشتی و ئاشتبونەوە و پێکەوە ژیان و لەلایەکی تریشەوە بۆ ھەڵماڵینی ڕووی ڕاستەقینە و نیاز ونیەتە شاراوەکانی تورکان بەرامبەر بەکورد و مەسەلە ڕەواکەی.
گرنگە وەک ھەل و فورسەتێکی ڕەخساوی قۆناغەکە کە ھاتۆتە پێشەوە مامەڵەی لەگەڵدا بکرێت و پێداگیری لەسەر بابەت و خاڵ و بەرژەوەندیە نەتەوەیی و دیموکراتی و مرۆڤدۆستانەکان بکرێتەوە لەگفتوگۆکاندا.
ئەم پڕۆسەی ئاشتیە چەندین جارە دووبارە دەبێتەوەو سەرناگرێت،چونکە دوژمن و نەیاری زۆری ھەیە لەھەردوولاوە، ھەر بۆ نمونەش ئەنجامدانی تەقینەوە و ھێرشکردنە سەر کۆمەڵگای پیشەسازی ئاسمانی و فڕۆکەوانی تورکیا لە ئەنکەرەی پایتەخت لە ڕێکەوتی 23/ئۆکتۆبەردا ،ئەم کارەش ئەوە دەردەخات کە توندڕەوان لەنێوان ھەردوولادا کە ئامانج و بەرژەوەندیان لەدرێژەپێدانی شەڕدایە لێناگەڕێن کە پڕۆسەکە سەربکەوێت و بگاتە ئامانج.
بۆیە ھەردوولا و سەرکردایەتی ھەردوولا پێویستە پێداگیربن لەسەر ھەنگاوەکانیان و ھەر بەمەش تورکان و کوردان و تورکیاش دووردەخەنەوە لەجەنگ و کاولکاری و دواکەوتوویی و ھەژاری و مەترسی دابەشبوون و داگیرکاری. ئاشکراشە کە ھەمیشەش سەرکەوتن بۆ ئاشتیخوازان بوە دژ بە شەڕخوازی و جەنگ و کاولکاری.