هەڵۆ حەسەن سەعید: مۆدێرنیزاسیۆنی چین بەبێ ڕۆژئاوایی بوون.
وتاریکورد ماڵپەرێکی سەربەخۆ و ئازادە
دیمەنی جیهان کە هەمیشە لە گۆڕاندایە، چین ڕێگایەکی ناوازە و گەورە مەبەستی بۆ مۆدێرنیزاسیۆن داڕشتووە و خۆی لە پارادایمەکانی ڕۆژئاوا جیاکردووەتەوە. بە یەکەمایەتیدان بە میراتی کولتووری، خۆشگوزەرانی هاوبەش، بەردەوامیی ژینگەیی و حوکمڕانی ناوەندی، ڕێگای چینی بۆ مۆدێرنیزاسیۆن گفتوگۆ جیهانییەکان لە دەوری گەشەپێدان دادەڕێژێتەوە و تێڕوانینێکی نوێ پێشکەش دەکات سەبارەت بە هاوسەنگکردنی نەریت لەگەڵ پێشکەوتن، بەردی بناغەی دیدگای مۆدێرنیزاسیۆنی چین، خۆشگوزەرانی هاوبەشە دەستپێشخەرییەک کە ئامانجی تەسککردنەوەی جیاوازییەکانی داهات و دڵنیابوونە لەوەی کە سوودەکانی گەشەی ئابووری دەگاتە هەموو هاووڵاتییەک. لە ڕێگەی وەبەرهێنانی بەرچاو لە بواری چاودێری تەندروستی و پەروەردە و گەشەپێدانی گوندەکاندا، چین کاردەکات بۆ دابەشکردنی سامان بە شێوەیەکی دادپەروەرانەتر، کەلێنی نێوان شار و گوندەکان دادەخات و کۆمەڵگەیەکی گشتگیرتر پەروەردە دەکات، بە پێچەوانەی زۆرێک لە مۆدێلە ڕۆژئاواییەکان بۆ مۆدێرنیزاسیۆن، ڕێبازی چین ڕەگێکی پتەوی لە نەریتە کولتوورییەکانیدا داکوتاوە. حکومەت لەبری ئەوەی دەستبەرداری بەها مێژووییەکانی خۆی بێت، شوناسی کولتووری بەرەوپێش دەبات و دەیپارێزێت، سوود لە بنەماکانی وەک کۆنفۆشیۆسیزم وەردەگرێت بۆ ڕێنماییکردنی خۆشگوزەرانی کۆمەڵگا. ئەم ستراتیژە نەک هەر شانازی نەتەوەیی پەروەردە دەکات بەڵکو چاکەی بەکۆمەڵ لە سەرووی قازانجی تاکەوە دادەنێت، هاوسەنگی لە نێوان نەریت و مۆدێرنیزاسیۆندا دروست دەکات،مۆدێرنیزاسیۆنی چین بە پێشکەوتنی بەرچاو لە بواری تەکنەلۆژیادا پشتگیری دەکرێت. دەستپێشخەرییە نیشتمانییەکانی وەک “دروستکراوی چین 2025” میللەت بەرەو پشتبەستن بە خۆ لە کەرتەکانی تەکنەلۆژیای بەرزدا دەبات، لەوانە زیرەکی دەستکرد، بایۆتەکنەلۆژیا و وزەی نوێبووەوە. ئەم هەنگاوە تەکنەلۆژییانە چین لە پێشەنگی داهێنانی جیهانی دادەنێن و گەشەی ئابووری بەردەوام دەکات و جێگەی خۆی لە گۆڕەپانی نێودەوڵەتیدا مسۆگەر دەکات،لە وەڵامی ئاستەنگە ژینگەییەکان، چین ڕێگایەکی گەشەپێدانی سەوزی گرتۆتەبەر، ئامانجێکی گەورەی داناوە بۆ بەدەستهێنانی بێلایەنی کاربۆن تا ساڵی 2060. وەبەرهێنانی گەورە لە ژێرخانی وزەی نوێبووەوە و ئۆتۆمبێلە کارەباییەکان تیشک دەخاتە سەر گۆڕانی وڵاتەکە بەرەو بەردەوامیی. سەرەڕای ئەم هەوڵانە، هاوسەنگکردنی گەشەی خێرای ئابووری لەگەڵ بەرپرسیارێتی ژینگەیی هێشتا کارێکی بەردەوامە،چین لە ڕێگەی دەستپێشخەرییە گەورە مەبەستەکەی پشتێنە و ڕێگاوبانەوە، کاریگەری جیهانی خۆی فراوانتر کردووە لە ڕێگەی پەرەپێدانی بازرگانی و هاوکاری نێودەوڵەتی. چین بە بەشداری چالاکانە لە حوکمڕانی جیهانیدا، هەوڵدەدات ستانداردە نێودەوڵەتییەکان لەسەر پرسە گرنگەکانی وەک گۆڕانی کەشوهەوا، تەکنەلۆژیای دیجیتاڵی و کەمکردنەوەی هەژاری دابڕێژێت، ئەمەش جەخت لەسەر ڕۆڵی خۆی دەکاتەوە وەک یاریزانێکی سەرەکی لەسەر شانۆی جیهانی،نیشانەی ڕێبازی چین مۆدێرنیزاسیۆنە بەبێ ڕۆژئاوابوون. ئەم ستراتیژە جەخت لەسەر پێشکەوتنی ئابووری و تەکنەلۆژی دەکاتەوە لە هەمان کاتدا ڕەسەنایەتی کولتووری دەپارێزێت، بەدیلێکی زۆرەملێ پێشکەش دەکات بۆ ئەو گەلانەی کە بەدوای مۆدێلی گەشەپێداندا دەگەڕێن کە لەگەڵ مێژوو و نەریتی خۆیاندا بگونجێت. مۆدێلی چین بە یەکەمایەتیدان بە پشتبەستن بە خۆ و ڕێزگرتنی کولتووری، دەنگدانەوەی ئەو وڵاتانە دەبێت کە لە دەرەوەی پارادایمەکانی ڕۆژئاوایی سەنتەری دەڕوانن،ڕێگای جیاوازی چین بۆ مۆدێرنیزاسیۆن تەحەدای حیکمەتی ئاسایی دەکات و نەخشەیەکی نوێ بۆ پێشکەوتن پێشنیار دەکات. لە کاتێکدا جیهان چاودێری گەشتە بەردەوامەکەی چین دەکات.
سوود لەم سەرچاوانە وەرگیراوە:
Chinese Modernization
XI JINPING
http://en.qstheory.cn/2024-01/05/c_953604.htm
The Chinese Path to Modernization and Its Implications for the World: A Historical Perspective
Yun Gong
https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/21598282.2023.2222994
وتاریکورد ماڵپەرێکی سەربەخۆ و ئازادە